Sentyabr ayından orta məktəblərdə kağız jurnalların istifadəsi dayandırılacaq. Hazırda 426 məktəb elektron jurnaldan istifadəyə keçib. Rəqəmsallaşdırmanın əsas məqsədi kağız daşıyıcılardan istifadəni ləğv etməkdir.
Təhsil eksperti Kamran Əsədov Qaynarinfo-ya açıqlamasında bildirib ki, Azərbaycan təhsil sistemində son illərdə aparılan ən mühüm islahatlardan biri məktəblərdə kağız jurnalların istifadəsinin dayandırılması və elektron jurnala keçid prosesidir:
“Rəqəmsal məktəb” platformasının tətbiqi ilə artıq 426 məktəb tam şəkildə elektron jurnala keçib. Bu, təhsildə rəqəmsallaşmanın miqyasının ildən-ilə genişləndiyini göstərir. Təhsil Nazirliyinin statistik məlumatlarına görə, son üç ildə məktəblərdə İKT infrastrukturunun genişlənməsi və müəllimlərin rəqəmsal savadlılıq səviyyəsinin artması elektron idarəetmənin tətbiqini sürətləndirib. Dövlət proqramı çərçivəsində 2025-ci ilə qədər bütün məktəblərin elektron jurnal sisteminə inteqrasiyası hədəflənir. “Təhsil haqqında” qanunun 13-cü maddəsində və “Elektron Təhsil haqqında” Dövlət Proqramında qeyd edilir ki, təhsil müəssisələrinin fəaliyyətində rəqəmsal idarəetmə və informasiya sistemlərinin tətbiqi proseslərin səmərəliliyini və şəffaflığını artırmalıdır. Eyni zamanda, müəllimlərin pedaqoji fəaliyyətində rəqəmsal texnologiyaların istifadəsi müasir dövrün tələbi kimi qəbul edilir. Bu kontekstdə, kağız jurnalların tamamilə dövriyyədən çıxarılması həm qanunvericiliyin ruhuna, həm də təhsil sisteminin dayanıqlı inkişafına uyğun bir addımdır”.
Ekspert hesab edib ki, elektron jurnal sisteminin tətbiqi bir sıra müsbət dəyişikliklərə gətirib çıxaracaq:
“Əvvəla, müəllimlər üçün gündəlik kağız sənədləşdirmə yükü xeyli azalacaq və bu, onların əsas vaxtını pedaqoji fəaliyyətə və tədrisin keyfiyyətinin artırılmasına yönəltməyə imkan verəcək. Valideynlər və şagirdlər isə real vaxt rejimində qiymət və davamiyyətə dair məlumatları izləyə biləcək, bu da təhsildə şəffaflığı və operativliyi artıracaq. Elektron sistem vasitəsilə məlumatların arxivləşdirilməsi, statistik təhlil və hesabatlılıq daha əlçatan və çevik olacaq. Üstəlik, ekoloji baxımdan da minlərlə kağız jurnaldan imtina resursların və ətraf mühitin qorunmasına xidmət edir. Dünya təcrübəsində, xüsusən də Estoniya, Finlandiya, Sinqapur kimi ölkələrdə məktəb idarəçiliyinin rəqəmsallaşdırılması təhsil sisteminin səmərəliliyinin və şəffaflığının əsas komponentlərindən biri hesab edilir”.
Kamran Əsədov qeyd edib ki, elektron jurnal sisteminə keçid bir sıra çətinlikləri və riskləri də üzə çıxarır:
“Ölkənin bəzi ucqar və region məktəblərində internet infrastrukturunun zəifliyi, İKT avadanlığının çatışmazlığı, müəllim və texniki heyətin rəqəmsal bacarıqlarının müxtəlif səviyyədə olması keçid prosesinin əsas problemləridir. Elektron sistemlərdə informasiya təhlükəsizliyi, şəxsi məlumatların qorunması və texniki nasazlıqlar zamanı alternativ həll mexanizmləri vacib məsələlərdir. Beynəlxalq təcrübə göstərir ki, rəqəmsallaşmaya tam keçid mərhələsində bir müddət paralel model – həm kağız, həm də elektron jurnal – tətbiq olunur və yalnız sistemin sabitliyi, istifadəçi məmnuniyyəti və universal əlçatanlıq təmin edildikdən sonra kağız jurnallar ləğv edilir. Məsələn, Polşa və Türkiyədə belə bir model sınaqdan keçirilib və uğurlu nəticələr əldə olunandan sonra kağız jurnal dövriyyədən çıxarılıb”.
Ekspert bildirib ki, Azərbaycan təhsil sistemində elektron jurnal tətbiqi məktəbin idarə olunmasında çevikliyi, hesabatlılığı və şəffaflığı artıracaq, müəllimlərin və şagirdlərin işini asanlaşdıracaq:
“Bunun üçün ilk növbədə bütün məktəblərin internet və avadanlıqla təminatı, müəllimlərin və idarəçilərin mütəmadi ixtisasartırma kurslarından keçməsi, texniki dəstək və məlumatların təhlükəsizliyi üzrə tədbirlərin gücləndirilməsi əsas şərtlərdən olmalıdır. Eyni zamanda, valideynlərin və ictimaiyyətin məlumatlandırılması, yeni sistemə uyğun maarifləndirici tədbirlərin təşkili də zəruridir.
Əgər bu islahat mərhələli, planlı və hərtərəfli şəkildə həyata keçirilərsə, Azərbaycanda təhsil idarəçiliyinin müasir standartlara cavab verməsi, müəllim və şagirdlərin gündəlik fəaliyyətinin yüngülləşməsi, təhsildə şəffaflıq və keyfiyyətin artması mümkün olacaq. Nəticədə, ölkənin təhsil sistemi çevik, dayanıqlı və rəqabətqabiliyyətli olacaq, dünya təhsil məkanına inteqrasiya sürətlənəcək”.
