Azərbaycanda ilk dəfə kredit götürmək istəyən vətəndaşlar ən çox verilən suallardan biri ilə qarşılaşır: “kredit tarixçəsi olmayan şəxsə bank nə qədər borc verir?” AzPost-un araşdırmasına görə, bankların yanaşması burada fərqli meyarlara əsaslanır.
Ekspertlər bildirirlər ki, kredit tarixçəsi olmayan şəxslərə banklar riskli kateqoriya kimi baxır. Bu səbəbdən, ilk dəfə müraciət edənlərə adətən kiçik məbləğlər – beş yüz manatdan üç min manatadək kredit ayrılır. Məbləğin həcmi isə əsasən vətəndaşın rəsmi əmək haqqı, sosial statusu və ödəmə qabiliyyəti ilə ölçülür.
Bank sektorunun nümayəndələri deyirlər ki, əgər vətəndaş rəsmi əmək müqaviləsi ilə işləyirsə, gəlirini təsdiq edən sənəd təqdim edirsə, şansları xeyli artır. Amma qeyri-rəsmi gəliri olan şəxslərə ilk kreditin ayrılması xeyli çətinləşir.
Maraqlıdır ki, bəzi banklar ilk kredit üçün yalnız istehlak krediti təklif edir, ipoteka və ya iri məbləğli kreditlərə isə müsbət cavab vermir. Burada məqsəd vətəndaşın ödəmə mədəniyyətini müşahidə etməkdir.
Mütəxəssislər əlavə edirlər ki, ilk dəfə götürülən kreditin vaxtında qaytarılması gələcəkdə böyük məbləğlərin təsdiqlənməsinə imkan yaradır. Yəni bank müştərinin ödəmə intizamına əmin olduqca risk dərəcəsi azalır və kredit limiti yüksəlir.
Bəzi banklar gənclərə və yeni işə başlayanlara xüsusi şərtlərlə – daha kiçik faiz və qısa müddətli kreditlər də təklif edir. Bu isə həm müştərini bazara cəlb etmək, həm də riskləri bölüşdürmək məqsədi daşıyır.
Ekspertlər vətəndaşlara tövsiyə edir ki, ilk kredit müraciətindən öncə maliyyə yükünü düzgün hesablamaq, rəsmi gəlirləri təsdiqləyən sənədləri təqdim etmək və kredit ödənişlərini vaxtında həyata keçirmək vacibdir. Əks halda, kredit tarixçəsinin mənfi olması gələcəkdə daha böyük maliyyə imkanlarını məhdudlaşdıra bilər.
