Azərbaycanda avtomobil sahibləri üçün icbari sığorta müddətinin bitməsi bəzən ciddi maliyyə problemlərinə yol açır. AzPost bildirir ki, bir çox sürücü yalnız kameralar tərəfindən qeydə alınan qayda pozuntusu barədə cərimə məktubu aldıqdan sonra sığortalarının müddətinin başa çatdığını öyrənir. Mövcud sistemdə isə xəbərdarlıq mexanizminin zəif olması narazılıqlara səbəb olur.
Hazırda İcbari Sığorta Bürosu (İSB) sürücülərə 9707 nömrəsi üzərindən SMS bildirişləri göndərir. Lakin bu SMS-lərdə sığorta müqaviləsinin başlama və bitmə tarixləri açıq şəkildə göstərilmir. Belə olan halda vətəndaş sığortasının qüvvədə olub-olmadığını öyrənmək üçün ya xüsusi sayta daxil olmalı, ya da sığorta şirkəti ilə birbaşa əlaqə saxlamalıdır. Bu isə hər sürücünün asanlıqla tətbiq edə biləcəyi üsul deyil.
Bəzi hallarda sığorta şirkətləri sığortanın müddəti bitməzdən bir neçə gün əvvəl sürücülərlə əlaqə saxlayır. Lakin bu təşəbbüskarlıq bütün şirkətlərə şamil olunmur. Xüsusilə sürücünün mobil nömrəsi dəyişdikdə və ya unutqanlıq halı olduqda bu xəbərdarlıq imkanı da itmiş olur. Nəticədə, avtomobil sahibi heç bir xəbərdarlıq almadan yol hərəkəti qaydalarını pozmuş sayılır və 20 gündən bir avtomatik cərimələnir.
Məsələyə hüquqi baxımdan yanaşdıqda isə diqqət çəkən bir məqam var: Azərbaycan Mərkəzi Bankının sədri Taleh Kazımovun sözlərinə görə, sığorta şirkətlərinin vətəndaşlara “sığortanı bağlamasan, cərimə ediləcəksən” tipli mesajlar göndərməsi onların səlahiyyətlərinə daxil deyil. Hətta bu cür hallara görə şirkətlərə iradlar da bildirilib.
Hazırda sürücülərin özləri sığorta müddətini yoxlamaq üçün yoxla.isb.az saytı və ya 9707 nömrəsinə SMS göndərmək kimi texniki vasitələrdən istifadə edə bilər. Amma bu sistemin passiv olması, avtomatik bildirişlərin olmaması vətəndaş məsuliyyətini artırmaqla yanaşı, inzibati cərimə yükünü də artırır.
Ekspertlər hesab edir ki, bu boşluqların aradan qaldırılması üçün qanunvericilikdə dəyişiklik edilməli, xəbərdarlıq funksiyası hüquqi öhdəlik kimi sığorta şirkətlərinin və ya İSB-nin üzərinə qoyulmalıdır. Əlavə olaraq, elektron hökumət portalı üzərindən avtomatik bildiriş sistemlərinin tətbiqi bu məsələdə müsbət dönüş yarada bilər.
Sonda onu qeyd edək ki, sığorta müddətinin başa çatması ilə bağlı məlumatsız qalmaq sürücünü məsuliyyətdən azad etmir. Lakin belə texniki məsələlərə görə cərimələnmək yerinə, əvvəlcədən xəbərdar olunmaq və önləyici sistemlərə güvənmək hər iki tərəfin – vətəndaşın və dövlətin xeyrinə olardı.
