Dünya sürətlə texnologiyalaşır və bu, əmək bazarında ciddi transformasiyalara səbəb olur. AzPost bildirir ki, ənənəvi ixtisasların bir qismi artıq aktuallığını itirməkdədir. Xüsusilə süni intellekt, avtomatlaşdırma və rəqəmsal texnologiyalar bir çox sahədə insan əməyinin yerini almağa başlayıb. Ənənəvi mühasibatlıq, çap mediası və hətta bəzi hüquq xidmətləri belə texnologiya tərəfindən əvəz olunmaq təhlükəsi ilə üz-üzədir.
Eyni zamanda, yeni ixtisas sahələri meydana çıxır: məlumat analitikası, kibertəhlükəsizlik, süni intellekt mühəndisliyi və yaşıl texnologiyalar üzrə mütəxəssislərə tələbat artır. Bu tendensiyalar təkcə inkişaf etmiş ölkələrdə deyil, Azərbaycanda da hiss olunur. Əmək bazarının bu dəyişikliklərə uyğunlaşması üçün təhsil sistemi təkmilləşdirilməlidir.
Hazırkı təhsil proqramları çox vaxt bazarın real ehtiyaclarını əks etdirmir. Gənclər gələcək üçün hansı peşələri seçəcəkləri ilə bağlı daha çox məlumatlı olmalıdır. Peşə təhsili və alternativ karyera yolları da bu kontekstdə daha çox təşviq edilməlidir. Dövlətin dəstəyi ilə bu sahədə maarifləndirmə və istiqamətləndirmə proqramları həyata keçirilməlidir. Əks halda, işsizlik və qeyri-effektiv işçi qüvvəsi problemi dərinləşə bilər.
İşəgötürənlər isə artıq təkcə diplom deyil, bacarıqlar əsasında qərar verirlər. “Soft skills” adlandırılan kommunikasiya, analitik düşüncə və çeviklik kimi qabiliyyətlər getdikcə daha önəmli olur. İş dünyasının dinamikliyi insan kapitalına yeni tələblər qoyur. Gələcəyin əmək bazarında “bütün ömrə bir ixtisas” modeli artıq keçmişdə qalır. İnsanlar öz karyeralarında bir neçə dəfə istiqamət dəyişmək məcburiyyətində qalacaqlar. Bu səbəbdən öyrənmə həyat boyu davam etməlidir.
Onlayn kurslar, mikrodiplomlar və qısa təlim proqramları bu ehtiyacı qarşılayır. Azərbaycanda da bu cür imkanların artırılması və geniş ictimaiyyətə açıq olması vacibdir. Bu, həm fərdi inkişafı, həm də ümumi iqtisadi rəqabətliliyi gücləndirəcək. Təhsildə çeviklik və yenilikçi yanaşmalar bu keçid dövrünün əsas açarıdır. Əmək bazarındakı dəyişikliklərə biganə qalmaq gələcək üçün ciddi risklər yarada bilər. Gələcəyin peşələrinə hazırlıqlı olmaq isə artıq lüks deyil, zərurətdir.
