Tarix bəzən səssiz qalan, amma tapıldıqda sirləri açan əlyazmalarla danışır. AzPost bildirir ki, bu əlyazmalar bəzən illərlə, hətta əsrlərlə gizli qalıb və üzə çıxanda alimləri belə çaş-baş salıb.
Ən məşhur sirli əlyazmalardan biri Voynich əlyazmasıdır. On beşinci əsrə aid bu sənəd bilinməyən bir dildə yazılıb, içərisində qəribə bitkilər, astrologiya təsvirləri və anatomik sxemlər var. Heç kim bu dilin və məzmunun mənasını tam çözə bilməyib.
Digər bir maraqlı əlyazma Ölü Dəniz əlyazmalarıdır. İkinci Dünya müharibəsindən sonra Qumran mağaralarında təsadüfən tapılmış bu sənədlər eramızdan əvvəl 3-cü əsrə qədər gedib çıxır. Əlyazmalarda dini mətnlər, yəhudi icmasının həyat tərzi və apokaliptik təlimlər yer alır.
Çində tapılan Mawangdui əlyazmaları da tarixi dəyişdirəcək qədər önəmli olub. Bu əlyazmalarda qədim tibb, yoqa və dietetik tövsiyələr yer alır, bəzi fikirlər isə müasir tibbi yanaşmalardan daha irəlidədir.
Əlcəzairdə yerləşən bir mağarada 1996-cı ildə aşkar edilən və “Tassili sənədləri” adlandırılan petroqliflər isə insanlarla bənzərsiz varlıqların ünsiyyətini təsvir edir. Bəziləri bunu qədim mədəniyyətlərin yadplanetlilərlə bağlı təsəvvürü kimi izah edir.
Peruda tapılmış və “Nazka sirlərinə aid” sayılan əlyazmalarda isə nəhəng geogliflərin yaradılması texnologiyası təsvir olunur. Sənədlərdən bəziləri bu şəkillərin rituallar və astronomiya ilə bağlı olduğunu göstərir.
Yaponiya arxivlərində 2015-ci ildə aşkar edilən və “Qayıdan Gölün Əlyazması” adlandırılan sənəd, ölkənin şimalında göl suyunun əsrlərlə bir dəfə yoxa çıxması barədə qeydləri ehtiva edir. Bu təbii hadisə, əfsanələr və təbiət elmləri arasında yeni tədqiqat sahəsi yaradıb.
Rusiyada tapılan bir əlyazmada isə qədim Slavyan runik işarələri ilə yazılmış gizli dualar yer alır. Bu sənədlərdəki simvolların bəziləri heç bir dilə uyğun gəlmir və mistik güclərlə əlaqələndirilir.
İtaliyada Vatikan arxivlərində illərlə gizli saxlanılan və Leonardo da Vinçiyə aid olduğu düşünülən rəsmlərlə dolu əlyazmalar 2007-ci ildə üzə çıxıb. Bu sənədlər riyaziyyat, mexanika və anatomiya sahəsində çoxsaylı qeyri-adi ideyalar ehtiva edir.
Ən yeni kəşflərdən biri 2021-ci ildə Əfqanıstanda tapılıb. Qədim bir monastırda aşkarlanan əlyazmalar buddizmin erkən formalarına dair unikal məlumatlar verir və bu sahədəki tarixləri yenidən nəzərdən keçirməyə səbəb olub.
Bu əlyazmalar təkcə keçmişin izləri deyil, həm də elm, din, mədəniyyət və sivilizasiyanın necə inkişaf etdiyini göstərən canlı sübutlardır. Onların hər biri özündə sirr, maraq və cavabsız suallar daşıyır.
