Azərbaycanda səhiyyə mədəniyyəti hələ də reaktiv, yəni xəstəlik baş verdikdən sonra hərəkətə keçmək üzərində qurulub. AzPost bildirir ki, əhalinin böyük hissəsi ildə heç olmasa bir dəfə profilaktik tibbi müayinədən keçmir və bu, erkən diaqnostika imkanlarını xeyli azaldır.
Səhiyyə Nazirliyinin məlumatına görə, 2024-cü ildə profilaktik müayinələrə müraciət edənlərin sayı ölkə üzrə cəmi 28 faiz təşkil edib. Bu o deməkdir ki, insanlar hələ də sağlamlığı qorumaqdan çox, onu bərpa etməyə üstünlük verirlər.
Bəzi inkişaf etmiş ölkələrdə isə bu yanaşma dəyişib: İsveçrə, Yaponiya və Almaniya kimi ölkələrdə ildə bir neçə dəfə sağlamlıq müayinəsi qanunla tövsiyə olunur, iş yerləri və sığorta şirkətləri bu məsuliyyəti daşıyır.
Bizdə isə sığorta sistemi tam oturuşmadığından, insanlar öz sağlamlığını maliyyə yükü kimi görür. Eyni zamanda, maarifləndirmə işlərinin zəif olması da səbəblər arasındadır. Kütləvi informasiya vasitələri profilaktik tədbirlərin əhəmiyyətini kifayət qədər aşılamır.
Bu problemin sosial tərəfi də var. İnsanlar bəzən “qorxuram birdən bir şey çıxar” prinsipi ilə müayinədən yayınırlar. Həmçinin həkimə getməyin “son çıxış yolu” kimi qəbul olunması cəmiyyətin ümumi səhiyyə savadının aşağı olmasından xəbər verir.
Sağlamlığın qorunması təkcə fərdin deyil, ümumilikdə cəmiyyətin rifahına təsir edən məsələdir. Profilaktik yanaşma geniş yayılsa, xərclər də azalacaq, xəstəliklər də yüngül formada aşkar olunacaq.
Artıq bəzi özəl klinikalar bu istiqamətdə addımlar atır – illik sağlamlıq paketləri təklif olunur, lakin bunlar geniş kütlə üçün əlçatan deyil. Dövlət tərəfindən də profilaktik xidmətlərin genişləndirilməsi və maarifləndirici kampaniyalar vacibdir.
