Qlobal texnoloji dəyişikliklər fonunda “ağıllı şəhər” – yəni smart city modeli dünyanın inkişaf etmiş şəhərlərində tətbiq olunmağa başlayıb. AzPost bildirir ki, bu konsepsiya şəhər infrastrukturunun rəqəmsal texnologiyalarla optimallaşdırılması, vətəndaşların həyat keyfiyyətinin artırılması və resursların daha effektiv istifadəsini hədəfləyir. Bəs Bakı bu modelə nə dərəcədə yaxındır?
“Smart city” sistemləri əsasən süni intellekt, sensor şəbəkələri, məlumatların real vaxtda emalı və avtomatlaşdırılmış idarəetmə vasitəsilə işləyir. Bu şəhərlərdə nəqliyyat tıxaclarını azaltmaq, enerji sərfiyyatını optimallaşdırmaq, ictimai xidmətləri sürətləndirmək və ekoloji tarazlığı qorumaq əsas prioritetlərdəndir. Bakı isə bu sahədə ilkin mərhələdə olsa da, müəyyən addımlar atmaqdadır.
Ən çox diqqət çəkən təşəbbüslərdən biri şəhər nəqliyyatının rəqəmsallaşdırılmasıdır. Avtobusların real vaxtda izlənməsi, mobil ödəniş sistemləri və nəqliyyat məlumatlarının tətbiqlərlə vətəndaşlara təqdim olunması bu istiqamətdə atılmış əhəmiyyətli addımlardandır. Lakin hələ də şəhərin digər sahələrində texnologiya inteqrasiyası məhduddur.
Bakı şəhərinin infrastruktur planlamasında ağıllı işıqlandırma, tullantıların idarə edilməsi və hava keyfiyyətinin monitorinqi kimi elementlər azlıq təşkil edir. Həmçinin məlumatların toplanması və istifadəsi üçün hüquqi mexanizmlər də hələ formalaşmayıb. Bu isə şəhər səviyyəsində data əsaslı qərarların qəbulunu çətinləşdirir.
İkinci mühüm məsələ isə vətəndaş iştirakçılığıdır. Ağıllı şəhər yalnız texnologiya ilə deyil, həm də ictimaiyyətin rəqəmsal imkanlardan istifadəsi ilə uğur qazanır. Azərbaycanda rəqəmsal savadlılıq hələ yetərincə yayılmadığı üçün bəzi xidmətlərə maraq az və ya istifadəsi çətin olur.
Bununla belə, Bakı şəhərinin bəzi rayonlarında ağıllı parkinq sistemlərinin test edilməsi, rəqəmsal kameralarla təhlükəsizlik nəzarəti və “ASAN xidmət” modelində rəqəmsal xidmətlərin genişlənməsi bu istiqamətdə irəliləyişin mümkünlüyünü göstərir.
Nəticə olaraq, Bakı hələ tam “smart city” olmasa da, bu potensiala malikdir. Dövlət və özəl sektor əməkdaşlığı, texnoloji investisiyalar və ictimai maarifləndirmə paralel şəkildə inkişaf etdirilərsə, şəhərimizin rəqəmsal gələcəyi daha yaxın görünə bilər.
