Ödənilməyən kreditlər mövzusu ölkədə ən çox müzakirə olunan məsələlərdən biridir və xüsusilə bir sual daim gündəmə gəlir: banklar borclunun qohumları ilə əlaqə saxlaya bilərmi? AzPost.az bu mövzunu hüquq ekspertlərinin şərhləri əsasında araşdırıb.
Mütəxəssislər bildirirlər ki, kredit müqaviləsi hüquqi baxımdan yalnız iki tərəf arasında bağlanır: borclu və bank. Bu səbəbdən bank borcun ödənilməsini yalnız müqavilə tərəfi olan şəxsdən tələb edə bilər. Qohumlar, tanışlar və digər üçüncü şəxslər həmin öhdəliyin tərəfi olmadığına görə onların məsuliyyət daşıması mümkün deyil.
Hüquqşünasların sözlərinə görə, bankların qohumlara zəng etməsinin yeganə qanuni əsası borclunun öncədən verdiyi razılıqdır. Bir çox kredit müqavilələrində “alternativ əlaqə nöqtəsi” bölməsi yer alır və borclu orada qohum və ya tanışının telefonunu göstəribsə, bank həmin şəxslə yalnız əlaqə vasitəsi kimi danışa bilər. Lakin bu halda belə, borcun məbləği və ya detallarının açıqlanması şəxsi məlumatların qorunması qanunlarına ziddir.
Kollektor şirkətlərinin fəaliyyəti ilə bağlı mütəxəssislər xüsusi vurğulama edir: qohumlara psixoloji təzyiq göstərmək, təhqir etmək, borcu tələb etmək, onların məsuliyyət daşıdığını iddia etmək qanunsuzdur. Bu hallar həm inzibati, həm də hüquqi məsuliyyət yarada bilər. Son illər müxtəlif ölkələrdə kollektor fəaliyyətinə nəzarət gücləndirilib və Azərbaycanda da bu mövzuda yeni tənzimləmələr müzakirə olunur.
Hüquq ekspertləri bildirirlər ki, bank yalnız bir halda qohumlarla əlaqə saxlaya bilər: borclunun özü ilə ünsiyyət tam mümkün olmadıqda onun harada olduğunu öyrənmək məqsədilə. Amma bu da məhdud çərçivədə olmalıdır və borc haqqında məlumat üçüncü şəxsə verilə bilməz.
Mütəxəssislər vətəndaşlara tövsiyə edir ki, belə hallarla qarşılaşdıqda kredit müqaviləsinin son bölmələrini diqqətlə yoxlasınlar. Əgər qohumlara zənglər əsassızdırsa və ya təzyiq xarakteri daşıyırsa, həmin şəxslər Banklara Nəzarət Xidmətinə və ya hüquq-mühafizə orqanlarına müraciət edə bilərlər.
Nəticə olaraq, bankın borclunun qohumları ilə əlaqə saxlaması yalnız müəyyən hallarda mümkündür və bu, borcun tələb olunması mənasına gəlmir. Hüquq qaydaları açıq şəkildə göstərir ki, borca görə məsuliyyət yalnız müqaviləni imzalayan şəxsin üzərindədir.
