Zamanın ritmi dəyişib. Səhəri telefon səsi ilə açır, günü ekran qarşısında görünür, gecəni sosial şəbəkələrdə “axın”a qapılaraq tamamlayırıq. Bu, də təkcə psixonun inkişafı deyil, həmloji və ruhi sabitliyimizə bir çağırışdır. İndi insanlar “rəqəmsal aclıq” (digital detox) anlayışı ilə tanış olmaq – texnologiyadan uzaqlaşmaq, bey və ruhu dincə qoymaq üçün edilən şüurlu seçim.
AzPost xəbər verir ki, beyin, gündəlik həyatımızda saysız-hesabsız informasiyanı qəbul edir. Sosial media lentləri, bildirişlər, mesajlar və vizual stimullar neyronlarımızı hərəkətsiz hərəkətdə saxlayır. Bu vəziyyətdə bir müddət sonra bəyni qərarvermədə yüklənməyə, diqqət dağınıqlığına və hətta psixoloji yanmaya (tükənmişlik) səbəb olur. Alimlər qeyd edir ki, daimi rəqəmsal stimul beyində dopamin səviyyəsini artırır və bu da növbəsində asılılıq yaradır. Bəs bu asılılıqdan necə qurtulmalı?
Rəqəmsal aclıq – yəni texnologiyadan avadanlıq uzaqlıq durmaq – beyinə “sükut” verir. Bu sükut anlarında insan təbiətə qayıdır, öz daxili səsini eşidir, düşüncələrini nizama salır. Tədqiqatlar göstərir ki, rəqəmsal və ya yuxu tutanları stress səviyyəsini yaxşılaşdırır, insanlarla canlı bacarıqları artırır. Həmçinin bu proses özünü kəşf və yaradıcılıq inkişafını gücləndirir.
Bəzi hesablama rəqəmsal detoks düşərgələri yaradılıb – burada artıq işləyən telefonlarını təhvil verərək bir neçə gün ərzində, texnologiyasız həyat tərzi kimi. Nəticələr artırırlar: insanlar daha sakit, diqqətli və daxili rahatlıq hissi ilə geri qayıdırlar.
Texnologiya bizim üçün bir vasitə olmalıdır, məqsəd yox. Rəqəmsal aclıq etmək – yəni bir “bağlantını kəsmək” – sadəcə bir dəb deyil, eyni zamanda beyin üçün bir nəfəs alma eynidir. Bəlkə də indi bu yazını oxuyandan sonra bir neçə saatlıq ekranı söndürmək və özünlə baş-başa qalmaq vaxtıdır.
